عادی سازی روابط عربستان و اسرائیل قریب الوقوع نیست/ بهبود رابطه با اعراب به نفع ایران است – تابناک

Radiant International: سیاست خارجی دولت ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور فقید ایران، مبتنی بر سیاست نگاه به شرق و حفظ و گسترش روابط با همسایگان و جهت‌گیری به سمت آسیا بود. در واقع سیاست همسایگی و جهت گیری به سمت آسیا نیز به نوعی تحت سیاست نگاه شرق دنبال می شد. در پیام‌های تسلیت شهادت رئیس‌جمهور و هیئت همراه در سانحه سقوط بالگرد، پیام‌های کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس جدا از اینکه عرف دیپلماتیک تلقی می‌شود، اهمیت روابط با ایران را برای آنها نشان می‌دهد.

خبرنگار تابناک در گفتگو با پروفسور ویلیام بیمن از دانشگاه مینه سوتا به این موضوع پرداخته است که در ادامه می خوانید.

پروفسور ویلیام او بیمن استاد دانشگاه مینه سوتا است. او همچنین از سال 2005 تا 2008 ریاست بخش خاورمیانه انجمن مردم شناسی آمریکا را بر عهده داشت. بیمن پیش از این مدیر گروه مطالعات خاورمیانه در دانشگاه براون در رود آیلند و استاد مردم شناسی و مطالعات آسیای شرقی در همان دانشگاه بود. او دکترای خود را در رشته مردم شناسی از دانشگاه شیکاگو در سال 1976 دریافت کرد و به خاطر نوشتن چندین جلد کتاب و بیش از 100 مقاله علمی در مورد کمپین های ارتباطی در ایالات متحده، ایران و غیره شهرت دارد.

پس از درگذشت ابراهیم رئیسی رئیس جمهور ایران، تمامی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس هیئت هایی را برای تسلیت به ایران اعزام کردند و امیر قطر نیز به ایران آمد. ارزیابی شما در این مورد چیست؟

مرگ رئیس جمهور ایران نقطه عطفی در سیاست ایران است و کشورهای حاشیه خلیج فارس آماده هستند تا از این نقطه عطف برای احیای روابط با ایران با شرایطی که به نفعشان است استفاده کنند. چه کسی می تواند به اعزام هیئت تسلیت اعتراض کند؟ بنابراین این هم یک ژست حسن نیت و هم پیامی بود که این کشورها مشتاق از سرگیری روابط متقابل خود با ایران هستند. این نشان دهنده فرصتی برای تجدید روابط است که ایران به طور منطقی از آن استقبال می کند.

پادشاه بحرین نیز در دیدار با ولادیمیر پوتین اعلام کرد که بحرین مشکلی با ایران ندارد و خواستار برقراری روابط با ایران شد. چرا در این مرحله صحبت از احیای روابط می شود؟

در مورد بحرین هم همینطور. چند سالی است که ایران در حمایت از شیعیان بحرین در مخالفت با حاکمان بحرین فعال نبوده است. قطعا بهبود روابط ایران و بحرین امکان پذیر است. یکی دیگر از عوامل در نگرش بحرین، نزدیکی بحرین به قطر است که شاید در کنار عمان بهترین روابط با ایران را داشته باشد.

«انور قرقاش» مشاور دیپلماتیک رئیس‌جمهور امارات پس از پیام‌های مثبت اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس به ایران پس از درگذشت رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، درباره بهبود روابط صحبت کرد. بین اعضای این شورا و تهران. در عین حال شاهد گسترش روابط امنیتی اعضای این شورا با آمریکا و اسرائیل هستیم. چگونه می توان این دو مشکل را با هم ترکیب کرد؟

ایران بزرگترین خط ساحلی خلیج فارس را دارد. علاوه بر این، اقتصاد ایران به تجارت با کشورهای حوزه خلیج فارس وابسته است. روابط نزدیکتر ایران و شورای همکاری خلیج فارس به نفع همه کشورهای حوزه خلیج فارس است. دولت ترامپ خصومت خود را با ایران از کشورهای حاشیه خلیج فارس تحریک می کند. دولت بایدن این تلاش ها را کاهش داد، بنابراین این لحظه مهمی در روابط سیاسی خلیج فارس است. اگر ایران و همسایگانش بتوانند از این فرصت استفاده کنند، می‌تواند منبع قدرتی برای همه کشورهای حوزه خلیج فارس باشد.

عربستان سعودی در کنار بهبود روابط با ایران، روابط خود را با اسرائیل نیز عادی می کند. آیا حضور اسرائیل در منطقه و گسترش روابط امنیتی با اعراب خلیج فارس می تواند به روابط اعراب و ایران آسیب برساند؟

عادی سازی روابط عربستان سعودی و اسرائیل هنوز زمان می برد. ممکن است اتفاق بیفتد، اما اجتناب ناپذیر نیست. در هر صورت، هیچ کس نباید این واقعیت را نادیده بگیرد که ایران از طریق حمل و نقل و سفر از طریق امارات و سایر کشورهای حوزه خلیج فارس با کشورهای مختلف روابط تجاری برقرار می کند.

روابط بین اسرائیل و حزب الله باید مورد توجه قرار گیرد، اما این یک تلاش دیپلماتیک غیرقابل حل نیست. در شرایطی که همه همسایگانش در حال تنظیم روابط خود با اسرائیل هستند، ایران بالاخره نسبت به موضع خود در قبال اسرائیل واقع بین است.